Bezpieczna kuchnia – Bisfenol A
fragment książki „Każdy kęs ma znaczenie”

Oprócz składu posiłków duże znaczenie ma także sposób ich przygotowania. W zdrowej kuchni bardzo ważne jest to, w czym przechowujemy żywność, jakich naczyń używamy, jak i w czym gotujemy.

Produkty zawierające bisfenol A (PBA) znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, głównie jako twarde opakowania do przechowywania żywności i napojów, jak i również w przemyśle dziecięcym (plastikowe butelki dla niemowląt, smoczki, gryzaczki czy plastikowe naczynia). Przez lata uznawano BPA za całkowicie bezpieczny. Niestety ostatnie wyniki badań naukowych pokazują, że jest on bardzo szkodliwy.

Uważa się, że cząsteczki bisfenolu A naśladują działanie naturalnych hormonów płciowych, estrogenów, i mogą mieć silny wpływ na nasz układ hormonalny, nerwowy i metabolizm.

Z badań wynika, że związek ten przyczynia się do obniżenia odporności oraz powstawania takich schorzeń, jak wady wrodzone, obniżona płodność u mężczyzn, przedwczesne dojrzewanie, nadpobudliwość psychoruchowa, otyłość, cukrzyca, nowotwory, schizofrenia, depresja czy choroba Alzheimera. Aby się zabezpieczyć, należy unikać plastikowych woreczków, opakowań i naczyń, które często można zastąpić szkłem i papierem. Nauczmy się czytać informacje na etykietach: obecność bisfenolu oznacza się poprzez umieszczenie symbolu „PC 7” lub samej cyfry 7 wewnątrz trójkąta. Wiedząc o tym, przynajmniej częściowo możemy się trzymać od niego z daleka.

Informacja, z jakiego tworzywa wyprodukowano butelkę plastikową bądź opakowanie do przechowywania żywności, znajduje się na spodzie produktu w formie symbolu graficznego składającego się z trzech zawracających strzałek tworzących trójkąt. W środku tego trójkąta znajdują się cyfry od 1 do 7.

1 – PET Używany jest do produkcji jednorazowych opakowań i naczyń do żywności. Klasycznym opakowaniem PET są butelki do wody mineralnej. Nie wolno wystawiać butelek plastikowych PET z napojami na działanie promieni słonecznych oraz używać ich ponownie, gdyż wówczas mogą wydzielać do znajdującego się wewnątrz płynu szkodliwe toksyny.

2 – HDPE Polietylen o dużej gęstości, uważany za jeden z bezpieczniejszych plastików, może być powtórnie używany.

3 – PCV Polichlorek winylu, bardzo powszechny, używany jest do wyrobu m.in. folii do pakowania żywności. PCV jest szkodliwy dla zdrowia i może wydzielać toksyny. W procesie spalania polichlorku winylu wytwarzają się toksyczne dioksyny, które są bardzo niebezpieczne.

4 – LDPE Polietylen o małej gęstości, używany do produkcji wielu rodzajów opakowań do żywności. Jest dozwolony do powtórnego użytku, ale nie jest tak bezpieczny, jak tworzywa nr 2 i 5.

5 – PP Polipropylen wielokrotnego użytku jest często używany jako opakowanie do żywności. Razem z tworzywem nr 2 (HDPE ) uznawany jest za jeden z najbezpieczniejszych plastików.

6 – PS Polistyren najbardziej znany w formie spienionej, czyli jako styropian. PS wydziela toksyny i nie powinien być stosowany jako opakowanie do żywności.

7 – INNE Nigdy nie wolno wykorzystywać do powtórnego użycia wyrobów z plastiku oznaczonego jako 7. W tej kategorii znajduje się wiele szkodliwych związków, między innymi bisfenol A. W żadnym wypadku nie można ich używać w kuchenkach mikrofalowych, które zwielokrotniają przenikanie BPA do żywności. Do opakowań zawierających bisfenol nie wolno wlewać gorących płynów i zmywać ich w zmywarce.

W miarę możliwości powinniśmy unikać również produktów puszkowanych i konserw, gdyż jako powłoka wewnętrzna do puszek powszechnie wykorzystywany jest bisfenol A (BPA) – czyli wraz ze zdrowym jedzeniem do naszego organizmu dostaje się też toksyczna substancja. Dodatkowo korozja metalowych puszek, wadliwy materiał i często niewłaściwy proces technologiczny przyczyniają się do znacznego podwyższania zawartości metali ciężkich w pakowanym produkcie.

Plastik jest dzisiaj częścią naszej rzeczywistości. Nie sposób go wyeliminować całkowicie. Ale mając świadomość zagrożeń, spróbujmy zmniejszyć do minimum szkodliwy wpływ tworzyw sztucznych na nasze zdrowie i życie.

Przede wszystkim:

• wybierajmy produkty oznaczone znakiem „BPA Free”, czyli wolne od bisfenolu A
• do przechowywania żywności używajmy tylko plastików oznaczonych cyframi 2 (HDPE) i 5 (PP)
• plastików z pozostałych grup nie używajmy do kontaktu z żywnością i zawsze, oddawajmy je do recyklingu
• wszystkie opakowania plastikowe używajmy zgodnie z instrukcją zawartą na opakowaniu
• zamieńmy plastikowe reklamówki z supermarketów na modne i coraz bardziej popularne kolorowe siatki bądź papierowe lub płócienne torby
• plastikowe pojemniki do przechowywania żywności wymieńmy na dobre i sprawdzone szklane słoiki
• wyeliminujmy plastikowe sztućce
• kolorowe i czarne syntetyczne łyżki, łopatki i mieszadełka zmieńmy na drewniane lub metalowe
• o ile to możliwe, nie kupujmy wody mineralnej czy napojów w plastikowych butelkach
• używajmy ekologicznych, zdrowych i dizajnerskich bidonów, które są już hitem na całym świecie

Wykorzystywanie naczyń jednorazowych sporadycznie na wycieczce nikomu nie zaszkodzi, jednak korzystanie z nich na co dzień w kuchni dostarcza nam dodatkowych toksyn. Kupując naczynia i serwisy ceramiczne, warto wiedzieć, że większość kolorowych farb zdobiących naczynia zawiera nadmierną ilość kadmu i ołowiu, które w trakcie użytkowania przedostają się z pożywieniem do organizmu. Bezpieczny kubek lub miska malowane są tylko po zewnętrznej stronie, gdzie nie stykają się jedzeniem czy naszymi ustami. W stalowych i innych garnkach z metalowych stopów nie wolno gotować owoców i warzyw.

Pod wpływem kwaśnych potraw uwalnia się nikiel, który jest jednym z aktywniejszych alergenów. Szczególnie powinny uważać osoby borykające się z alergią i immunoagesją. (Kilka lat temu przebadano garnki jednej z bardziej popularnych firm i okazało się, że w trakcie gotowania 1 kilograma bigosu w potrawie znalazło się 127 miligramów niklu). Uważajmy również na teflon. Przyglądajmy się naczyniom, blachom i patelniom pokrytym tą powłoką lub po prostu z nich zrezygnujmy.

Przy nieuniknionych zarysowaniach warstwy ochronnej mogą uwalniać się mikrocząsteczki teflonu, który emituje silnie toksyczne związki fluoru. Substancje te obniżają odporność organizmu, nasilają alergie, zwiększają ryzyko zawałów serca, udarów i chorób nowotworowych. Dobrze wiedzieć, że tłuszcze wchodzą w reakcje z większością polimerów. Dlatego też, kupując oleje, wybierajmy te w szklanych butelkach. Szlachetne wielonienasycone oleje utleniają się najszybciej, przekształcając się w niepożądane kwasy tłuszczowe trans. Z tego powodu przechowujmy je w ciemnych szklanych butelkach lub nieprzezroczystych naczyniach w szafce lub w lodówce w zależności od rodzaju oleju.

Każda niewłaściwa obróbka, której poddajemy naszą żywność może zmienić na niekorzyść proporcje bezcennych składników odżywczych i toksyn. Dlatego np. powinniśmy unikać przypalania tłuszczu na patelni, gdyż w produktach smażonych wytwarza się trująca akroleina oraz wiele wolnych rodników. Dobre wielonienasycone oleje utleniają się najszybciej, dlatego używamy ich do potraw, bez wykorzystywania wysokich temperatur. Jeżeli musimy smażyć, to możemy to robić na klarowanym maśle, oliwie z oliwek lub oleju ryżowym, ale ostrożnie i tylko przez kilka minut. Smażenie w głębokim tłuszczu niestety nie jest korzystne. Krótkie gotowanie na parze, gotowanie w niższych temperaturach, pieczenie w naczyniach żaroodpornych (w zależności od przygotowywanej potrawy) w zupełności nam wystarczy. Jeżeli w sezonie zdarza nam się grillować, róbmy to zawsze na specjalnie przeznaczonych do tego celu tackach. Strukturę wody i wartość odżywczą potraw zmniejszają także elektryczne kuchenki i czajniki, całkowicie niszczą kuchenki mikrofalowej.

Pod żadnym pozorem nie powinno się wykorzystywać kuchenki mikrofalowej. Do przyrządzania jedzenia zaleca się używanie dobrej jakości garnków emaliowanych, ceramicznych, kamiennych i szklanych, które w trakcie gotowania i pieczenia nie uwalniają toksycznych metali ciężkich. Bezpieczne są również opiekacze halogenowe, kombiwary, multiwary, elektryczne mini piekarniki itp. Nie jest to co prawda ogień, ale jest to mniejsze zło niż kuchenki mikrofalowe.

Znając skutki uboczne i zagrożenia związane z niewłaściwym przygotowywaniem potraw, zastanówmy się nad ceną, jaką płacimy za pośpiech i wygodę, zwłaszcza gdy w grę wchodzi zdrowie nasze i naszych rodzin.

Cały rozdział możecie przeczytać w książce „Każdy kęs ma znaczenie.” dostępnej w Empik lub online

http://www.empik.com/kazdy-kes-ma-znaczenie-dieta-doktor-grace-pajak-grazyna,p1186996877,ksiazka-p